Het Minnesota 12 stappen programma is een behandelprogramma dat gebaseerd is op de methode voor zelfhulpgroepen van de Anonieme Alcoholisten (AA). Het is voor het eerst uitgewerkt tot een klinische behandeling in Minnesota in de Verenigde Staten. Het Minnesota model heeft zich in de afgelopen 50 jaar ontwikkeld tot de meest gebruikte methode in de wereld. In de VS is het overgrote deel van het behandelaanbod voor verslaafden gebaseerd op het Minnesotamodel. In Azië, Groot-Brittanië en de Scandinavische landen is het model de meest gangbare methode van behandeling.

In de afgelopen tien jaar is de belangstelling voor het Minnesotamodel in Nederland gegroeid. In het westen, het zuiden en het midden van het land hebben particuliere initiatiefnemers en een aantal bestaande instellingen voor verslavingszorg het model opgenomen in hun behandeling. In het noorden wordt dit behandelmodel nog nauwelijks aangeboden.

Het Minnesota model is overigens niet werkelijk nieuw in Nederland. Eerder in de jaren 70 en 80 werkten een aantal klinieken al met een professionele behandelprogramma gebaseerd op het gedachtegoed van de AA en werden parallel aan de behandeling zelfhulpgroepen bezocht. Destijds werd deze werkwijze niet expliciet aangeduid als het Minnesota 12 stappen programma. Uit onderzoek bleek dat het behandelprogramma in combinatie met de zelfhulpgroepen effectief was.